2024: Jakoba Mulders Zielsverwanten

Elk jaar staat het Van Eesteren Museum in het teken van een jaarthema. Het thema van 2024 is: Jakoba Mulders Zielsverwanten. Binnen dit thema onderzoeken we de rol van vrouwen in de ontwerpwereld waarbij we de schijnwerpers een jaar lang op vrouwelijke architecten, stedenbouwers en designers richten. Cornelis van Eesteren was namelijk niet de enige persoon die belangrijk was in de realisatie van de uitbreidingswijken van Amsterdam. De stem van de vrouwen die hebben bijgedragen aan dit verhaal, is in het verleden grotendeels onderbelicht gebleven en daar wil het museum dit jaar verandering in brengen. Hierbij onderzoekt het museum ook de rol van gender in het ontwerpproces. In de twintigste eeuw hadden voornamelijk mannen de controle over ontwerpprocessen en vrouwelijk gebruik werd veelal werd genegeerd. Met het jaarthema Jakoba Mulders Zielsverwanten wil het Van Eesteren Museum de vrouwelijke onderbelichting corrigeren en bovenal de stap naar het heden maken door aandacht te geven aan vrouwelijke ontwerp professionals in de hedendaagse praktijk.

‍

“Het mannenberoep stedenbouw is zeer geschikt voor vrouwen om in te werken."

‍

Jakoba Mulder (1900-1988) is een van de hoofdrolspeelsters binnen dit verhaal. Deze architecte en stedenbouwkundige is vooral bekend van haar ontwerpen voor het Amsterdamse Bos en de Amsterdamse speelplaatsen. Decennialang werkte zij samen met Van Eesteren bij de Dienst Publieke Werken, waar zij een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van de stad. In 1958 volgde zij Van Eesteren op als hoofd van de gemeentelijke afdeling. Zij is dit jaar het symbool, het ijk- én vertrekpunt en het kader voor het jaarthema. Zielsverwanten verwijst naar haar vrouwelijke tijdgenoten, maar ook haar hedendaagse vrouwelijke collega’s. Het museum richt zich daarbij op het belang van het werk van vrouwelijke architecten en stedenbouwkundigen, specifiek gezien binnen een netwerk van samenwerkingen. Architectuur en stedenbouw wordt immers nooit door één persoon gemaakt, maar door een diverse groep mensen. Met het jaarthema streven we naar een breed en gelaagd verhaal, met een grote meerstemmigheid voortkomend uit verschillende generaties.

Vrouwen van het AUP.

De tweede grote tentoonstelling binnen het jaarthema is Vrouwen van het AUP. over vier vrouwelijke architecten die allen aan het algemeen uitbreidingsplan van Amsterdam hebben gewerkt: Jakoba Mulder, Koos Pot-Keegstra, Manon Peyrot en Annie van Hattem. De tentoonstelling toont niet alleen het individuele werk van deze grotendeels vergeten architecten, maar vooral ook de samenhang in ideeën over architectuur van de vier. De tentoonstelling toont divers archiefmateriaal van de vier architecten afkomstig uit Stadsarchief Amsterdam en Nieuwe Instituut, foto’s, video’s, geluidsfragmenten, tekeningen en objecten. In de tentoonstelling wordt een 1 op 1 fragment van de architecten uitgelicht. In het 1 op 1 fragment ligt een belangrijk architectonisch ontwerp centraal. De tentoonstelling wordt ontworpen door Bureau Ira Koers en grafisch ontwerp van Vanessa van Dam met inhoudelijk advies van Ellen van Kessel en Linda Vlassenrood. De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Nathalie de Vries (MVRDV) en Marlies Rohmer Architecture & Urbanism.

‍

For Women Only
In de zomer opent de tentoonstelling For Women Only. De tentoonstelling vertelt over product design uit de Goed Wonen traditie dat is ontworpen door mannen voor vrouwen. Dit perspectief wordt ook toegepast op hedendaags design. De tentoonstelling toont producten als plasticgigant Tupperware, scheermesjes van Venus, maar ook de baanbrekende Satisfyer. De tentoonstelling wordt door Lisa Hardon en Mijke Tonnon gecureerd.